รู้หรือยัง? ประเภทวันลาที่พนักงาน “ขอได้” ตามกฎหมายแรงงานมีอะไรบ้าง?

  การบริหารจัดการทรัพยากรบุคคลให้มีประสิทธิภาพนั้น ฝ่าย HR และผู้บริหารจำเป็นต้องเข้าใจสิทธิการลาของพนักงานตามที่กฎหมายกำหนด ไม่เพียงเพื่อให้การดำเนินงานขององค์กรเป็นไปอย่างถูกต้องตามกฎหมาย แต่ยังช่วยสร้างความพึงพอใจให้แก่พนักงานและรักษาบุคลากรที่มีคุณภาพไว้กับองค์กร บทความนี้จะนำเสนอประเภทวันลาตามกฎหมายแรงงานไทยที่ผู้บริหารและฝ่ายบุคคลควรทราบ

ประเภทวันลาพื้นฐานตามกฎหมายแรงงานไทย

1. วันลาป่วย

• พนักงานมีสิทธิลาป่วยได้เท่าที่ป่วยจริง และได้รับค่าจ้างไม่เกิน 30 วันทำงานต่อปี
• นายจ้างสามารถขอใบรับรองแพทย์ได้ในกรณีที่ลาป่วยตั้งแต่ 3 วันขึ้นไป
• นายจ้างไม่มีสิทธิเลิกจ้างลูกจ้างเพราะเหตุลาป่วย
• องค์กรควรกำหนดนโยบายที่ชัดเจนว่ากรณีใดต้องมีใบรับรองแพทย์ โดยไม่เพิ่มภาระให้แก่พนักงานโดยไม่จำเป็น

2. วันลากิจ

• กฎหมายแรงงานไม่ได้กำหนดจำนวนวันลากิจไว้โดยเฉพาะ
• การกำหนดสิทธิวันลากิจเป็นไปตามข้อบังคับการทำงานของแต่ละองค์กร
• องค์กรควรกำหนดนโยบายวันลากิจที่ชัดเจน โดยพิจารณาความสมดุลระหว่างความยืดหยุ่นกับความต้องการขององค์กร
• การแจ้งล่วงหน้าเป็นสิ่งสำคัญที่ควรกำหนดไว้ในนโยบาย

3. วันลาพักผ่อนประจำปี

• ลูกจ้างที่ทำงานติดต่อกันครบ 1 ปี มีสิทธิลาพักผ่อนประจำปีไม่น้อยกว่า 6 วันทำงาน
• นายจ้างอาจกำหนดล่วงหน้าให้ลูกจ้างลาพักผ่อนตามวันที่กำหนดได้
• สามารถสะสมวันลาพักผ่อนได้ตามข้อตกลงระหว่างนายจ้างและลูกจ้าง
• องค์กรควรมีระบบติดตามการใช้วันลาพักผ่อนและแจ้งเตือนพนักงานเพื่อไม่ให้สิทธิการลาหมดอายุ

4. วันลาคลอดบุตร

• ลูกจ้างหญิงมีสิทธิลาคลอดบุตรได้ไม่เกิน 98 วัน และได้รับค่าจ้างจากนายจ้างไม่เกิน 45 วัน
• ได้รับเงินสมทบจากประกันสังคมอีกไม่เกิน 90 วัน (ในอัตรา 50% ของค่าจ้าง)
• วันลาคลอดรวมวันลาเพื่อตรวจครรภ์ก่อนคลอดด้วย
• นายจ้างไม่สามารถเลิกจ้างลูกจ้างหญิงเพราะเหตุมีครรภ์
• องค์กรควรมีแผนรองรับการปฏิบัติงานในช่วงที่พนักงานลาคลอด

5. วันลาเพื่อกิจธุระอันจำเป็น (ลาอุปสมบท/ลาประกอบพิธีฮัจญ์)

• ลูกจ้างที่ทำงานกับนายจ้างมาแล้วไม่น้อยกว่า 2 ปี มีสิทธิลาเพื่ออุปสมบทหรือประกอบพิธีฮัจญ์ได้ไม่น้อยกว่า 120 วัน
• ลูกจ้างต้องแจ้งการลาล่วงหน้าไม่น้อยกว่า 30 วัน
• นายจ้างอาจพิจารณาจ่ายค่าจ้างในระหว่างลาตามข้อตกลงภายในองค์กร
• องค์กรควรกำหนดนโยบายที่ชัดเจนและมีแผนรองรับการปฏิบัติงานในช่วงที่พนักงานลา

6. วันลาเพื่อรับราชการทหาร

• ลูกจ้างมีสิทธิลาเพื่อรับราชการทหารในการเรียกพลเพื่อตรวจสอบ ฝึกวิชาทหาร หรือทดลองความพรั่งพร้อม
• ลูกจ้างได้รับค่าจ้างตลอดระยะเวลาที่ลา แต่ไม่เกิน 60 วันต่อปี
• ลูกจ้างต้องแสดงหลักฐานการเข้ารับราชการทหารและแจ้งนายจ้างภายใน 48 ชั่วโมงหลังได้รับหมายเรียก
• นายจ้างไม่สามารถเลิกจ้างเพราะเหตุถูกเรียกเข้ารับราชการทหาร

7. วันลาเพื่อฝึกอบรมหรือพัฒนาความรู้

• ลูกจ้างมีสิทธิลาเพื่อการฝึกอบรมหรือพัฒนาความรู้ความสามารถตามหลักสูตรที่ส่วนราชการจัด
• ลูกจ้างต้องแจ้งวัตถุประสงค์และรายละเอียดล่วงหน้าไม่น้อยกว่า 7 วัน
• นายจ้างอาจไม่อนุญาตได้หากการลานั้นจะก่อให้เกิดความเสียหายต่องาน
• การสนับสนุนการพัฒนาความรู้ของพนักงานเป็นการลงทุนในทรัพยากรมนุษย์ที่คุ้มค่า

แนวทางการบริหารจัดการระบบวันลาอย่างมีประสิทธิภาพ

จัดทำนโยบายและใช้เทคโนโลยีช่วยในการบริหารจัดการ

• จัดทำคู่มือพนักงานที่ระบุสิทธิการลาแต่ละประเภทอย่างชัดเจน
• วางระบบการขออนุมัติที่เป็นมาตรฐานและโปร่งใส
• ใช้ระบบ HRIS ที่สามารถติดตามวันลา แจ้งเตือน และออกรายงานได้
• ใช้แอปพลิเคชันมือถือให้พนักงานยื่นขอลาและตรวจสอบวันลาคงเหลือได้ทุกที่ทุกเวลา
• เชื่อมโยงกับระบบเงินเดือนเพื่อความถูกต้องในการคำนวณค่าจ้าง

สร้างสมดุลและให้ความรู้เกี่ยวกับระบบวันลา

• พิจารณาเพิ่มสวัสดิการนอกเหนือจากที่กฎหมายกำหนด เช่น วันลากิจที่มากกว่าปกติ
• วางแผนอัตรากำลังรองรับช่วงที่มีพนักงานลาจำนวนมาก
• สร้างวัฒนธรรมการลาที่สมดุล ส่งเสริมให้พนักงานใช้สิทธิการลาอย่างเหมาะสม
• อบรมผู้จัดการให้เข้าใจกฎหมายแรงงานและนโยบายวันลาขององค์กร
• สื่อสารให้พนักงานเข้าใจสิทธิและกระบวนการขอลาอย่างชัดเจน
• แจ้งการเปลี่ยนแปลงนโยบายวันลาให้พนักงานทราบทันที

คำถามที่พบบ่อยเกี่ยวกับวันลาตามกฎหมายแรงงาน

1. กรณีพนักงานลาป่วยโดยไม่มีใบรับรองแพทย์ องค์กรสามารถไม่จ่ายค่าจ้างได้หรือไม่?

  ตามกฎหมาย นายจ้างสามารถขอใบรับรองแพทย์ได้เฉพาะกรณีที่ลาป่วยตั้งแต่ 3 วันขึ้นไป หากพนักงานลาป่วยไม่ถึง 3 วัน นายจ้างยังคงต้องจ่ายค่าจ้างตามปกติ อย่างไรก็ตาม องค์กรสามารถกำหนดนโยบายให้เข้มงวดกว่าได้ แต่ต้องระบุไว้ในข้อบังคับการทำงานอย่างชัดเจน

2. พนักงานสามารถขอแลกวันลาพักผ่อนเป็นเงินได้หรือไม่?

  กฎหมายไม่มีข้อกำหนดเรื่องการแลกวันลาพักผ่อนเป็นเงิน องค์กรสามารถกำหนดนโยบายได้เอง บางแห่งอนุญาตให้แลกวันลาเป็นเงินได้ ขณะที่บางแห่งส่งเสริมให้ใช้วันลาพักผ่อนจริงเพื่อความสมดุลระหว่างชีวิตและการทำงาน

3. หากพนักงานลาออกกะทันหัน องค์กรสามารถหักค่าจ้างในส่วนของวันลาที่ใช้เกินได้หรือไม่?

  กรณีที่พนักงานใช้วันลาพักผ่อนเกินสิทธิ (เช่น ลาล่วงหน้าก่อนครบรอบปี) และลาออกก่อนครบกำหนด นายจ้างสามารถหักค่าจ้างในส่วนที่ใช้เกินได้ แต่ต้องระบุเงื่อนไขนี้ไว้ในข้อบังคับการทำงานหรือสัญญาจ้างอย่างชัดเจน

การบริหารระบบวันลาอย่างมีประสิทธิภาพ

  การบริหารจัดการระบบวันลาที่มีประสิทธิภาพไม่เพียงช่วยให้องค์กรดำเนินงานอย่างถูกต้องตามกฎหมาย แต่ยังส่งผลต่อความพึงพอใจและความผูกพันของพนักงาน ฝ่าย HR และผู้บริหารควรให้ความสำคัญกับการพัฒนานโยบายวันลาที่ชัดเจน ยืดหยุ่น และเป็นธรรม โดยคำนึงถึงความสมดุลระหว่างสิทธิประโยชน์ของพนักงานกับความต้องการขององค์กร

  FDI Recruitment เข้าใจความสำคัญของการบริหารทรัพยากรบุคคลอย่างมีประสิทธิภาพ และพร้อมให้คำปรึกษาแก่องค์กรในการวางระบบและนโยบายที่เกี่ยวข้องกับการบริหารงานบุคคล เพื่อนำไปสู่ความสำเร็จร่วมกันระหว่างองค์กรและพนักงาน

ติดต่อ FDI Recruitment ได้ที่

• Line@ : @jobfdi
• โทรศัพท์ : 02-626-5999
• อีเมล : infojob@fdi.nbdigital.in.th
• เว็บไซต์ : www.fdirecruit.co.th

  พัฒนาระบบบริหารทรัพยากรบุคคลขององค์กรคุณให้ก้าวหน้า เพื่อสร้างความได้เปรียบในยุคที่บุคลากรคือทรัพยากรที่มีค่าที่สุด!